زمانی که تصمیم به انجام برنامه ریزی مالی می‌گیریم، اولین قدمی که باید در این راه برداریم، یاد گرفتن اصول برنامه‌ریزی هست. دونستن این اصول بسیار مهم و حیاتی هست، اما باید بدونیم که همه‌چیز برای موفقیت مالی دونستن اصول برنامه‌ریزی نیست.
روش‌های مختلفی که برای انجام برنامه ریزی مالی وجود داره رو یاد بگیرید و اونها رو در بازه‌های زمانی کوتاهی امتحان کنید. ممکن هست روشی از برنامه با روندهای درآمدی شما در تضاد باشه و حتی به ضرر شما تمام بشه. در کنار یادگیری روش‌های برنامه ریزی مالی، آگاهی از اشتباهات رایج هم کمک کننده خواهد بود.
در این مقاله اشتباهات رایجی که ممکن هست در مسیر مدیریت مالی انجام بدید رو بررسی میکنم و بهتون میگم که چطور میتونید جلوی اونها رو بگیرید.
چرا باید در مورد اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی بدونیم؟
بیشتر افراد رشد فردی رو در گرو موفقیت‌های مالی می‌بینند. البته که مسائل مالی از اهمیت بالایی برخورداره و نمیشه اون رو نادیده گرفت. چرا که این مسائل با تک‌تک ابعاد زندگی ما در ارتباط هست. پس بهتره برای این بُعد زندگی خودتون برنامه مناسبی رو در نظر داشته باشید.
احتمالا سوالی که توی ذهن شما اومذه این هست که اهمیت دونستن در مورد اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی چیه؟ چرا باید در کنار روش‌های برنامه‌ریزی درمورد اشتباهات رایج هم بدونیم؟
دقیقا درست حدس زدید؛ اهمیتش اونجاست که شما علاوه بر این که می‌دونید باید چیکار کنید، می‌دونید که نباید چه کاری رو انجام بدید. یعنی شما بدون اون که در مسیرهای غلط قرار بگیرید و تجربه کسب کنید، می‌دونید چه راهی به شکست ختم میشه.
پس در مورد این اشتباهات بدونید و اونها رو به درستی در رفتارهای خودتون بررسی کنید. اگه احساس کردید که هر کدوم از این اشتباهات رو در برنامه‌ریزی‌هاتون انجام میدید، سعی کنید اون رو با رفتارهای صحیح جایگزینش کنید. حالا در ادامه من چند اشتباه رایج که افراد در انجام برنامه‌های مالی خودتون مرتکب میشن رو معرفی میکنم.
مسلط نبودن به تدوین برنامه مالی مناسب
اولین و شایع‌ترین مورد از انواع اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی انجام ندادن اون هست. بعضی از افراد برنامه‌ریزی رو کار بیهوده‌ای می‌دونند و برای اون وقت نمیذارن. اونها ترجیح میدن که وقت خودشون رو صرف بالا و پایین کردن صفحه اینستاگرام‌شون کنند یا درگیر کارهای بی‌هدف بشن.
همه اونهایی که ساعت‌های زیادی رو در اینستاگرام صرف می‌کنند، توی ذهن خودشون دوست دارند بهترین ماشین رو سوار بشن، توی بهترین منطقه خونه‌ای بزرگ داشته باشند، بهترین لباس‌ها رو بپوشند و حساب مالی پُرباری داشته باشند. البته که این خواسته همه‌س.
از بین خواسته‌هایی که بین همه افراد مشترک هست، اون چیزی رو که میتونید و دوست دارید داشته باشید رو انتخاب کنید. همین انتخاب‌ها و وقت گذاشتن برای ساختن آینده هست که به زندگی شما معنا میده و از حالت روزمرگی خارجش می‌کنه.
حالا که از بین این اهداف مالی یکی رو برای خودتون انتخاب کردید، برای اون برنامه بریزید. اگه بتونید همین اول کار برنامه درستی رو در راستای اهداف خودتون بچینید، ده قدم از سایر افراد جلوتر خواهید بود.
برقرار نکردن ارتباط
همه افراد میتونند تصمیمات منطقی و مناسبی رو بگیرند اما این موضوع همیشه صحیح نیست. یعنی در بعضی موارد هست که ما فقط اطلاعات کمی در مورد برنامه‌های مالی داریم و نمی‌تونیم اون‌طور که باید و حتی درست تصمیم بگیریم.
درمورد تصمیمات مالی، معمولا گرفتن تصمیمات احساسی و غیرمنطقی، شایع هست و زیاد دیده میشه. سعی کنید قبل از هر تصمیم نظر افراد معتمد و با تجربه رو بپرسید و با توجه به اون چیزی که از این نظرسنجی‌ها بدست آوردید، بهترین تصمیم رو بگیرید.
تصمیمات غیرمنطقی و نادرستی که در برنامه‌ریزی می‌گیریم، نه تنها به ما در بدست آوردن چیزی که واقعا دوست داریم و برای اون هدف‌گذاری کردیک کمکی نمی‌کنه، حتی می‌تونه ما رو از اونها دور کنه. پس بهتره در گرفتن تصمیمات خودمون از دیگران و یا شاید یک مشاوره کاربلد کمک بگیریم و نظر اونها رو در مورد مسائل مختلف بشنویم و بررسی کنیم.
مورد بعدی از اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی اتکا به دانش و تجربه خودتون و تصمیم‌گیری بر اساس اونهاست. پا رو از دانش و تجربه خودتون فراتر بذارید و تجربه دیگران رو هم برای داشتن بهترین تصمیم استفاده کنید. دو فکر بهتر از یک فکر می‌تونه تصمیم بگیره.
جذای از نظر دیگران، استفاده از تجربیات اونها هم می‌تونه مفید باشه. یعنی بدون اینکه از اونها درمورد شکست‌هاشون بپرسید، اون چیزهایی که در مورد تصمیمات اونها می‌دونید رو در کنار هم قرار بدید و بین این اطلاعات ارتباط برقرار کنید. در نهایت میتونید اشتباهات اونها رو کشف و از انجام اون جلوگیری کنید.
نداشتن پس انداز برای روزهای سخت
خیلی خوبه که بدونید چقدر پول رو چه زمانی و برای چه کاری باید مصرف کنید. اما یکی از مهم‌ترین موارد اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی نداشتن پس انداز برای روزهای سخت هست. یعنی شما فقط برای امروز یا همین ماه برنامه دارید و اگه کار خودتون رو از دست بدید نمی‌دونید که چیکار کنید.
حتما می‌دونید که موفقیت همیشگی نیست و زندگی بالا و پایین داره. پس تصمیم منطقی اینه که برای جلوگیری از شرایط حساس تلاش کنید و اگه این شرایط اتفاق افتاد، برای اون آماده باشید. خرج کردن همه‌ی پولی که دارید شاید توی اون لحظه خوش‌آیند و به نظر کار لذت‌بخشی باشه، اما در طولانی مدت با برنامه مالی شما در تضاد قراره می‌گیره.
ممکن هست با کارفرمای خودتون به مشکل بخورید یا شرکتی که برای اون کار می‌کنید با مشکلات مالی مواجه و ورشکست بشه. همچنین ممکن هست به بیماری سختی مبتلا بشید و برای درمان نیاز به انجام هزینه‌های بالا داشته باشید. حتی ممکن هست بیماری نه‌تنها نیازمند هزینه درمان باشه، حتی اجازه نده شما به کار خودتون ادامه بدید.
همه این موارد از سخت‌ترین شرایطی هست که نه فقط زندگی مالی فرد رو تحت تاثیر قرار میده، حتی روحیه فرد رو هم ضعیف می‌کنه. اگه فرد برای مشکل مالی حال حاضر خودش برنامه‌ریزی نکنه، مشکلش دو برابر خواهد شد. از طرفی باید بیماری یا بیکاری رو مدیریت و از طرفی برای تامین مالی تلاش کنه.
پس سری بعد که خواستید لباسی روبخرید که نیاز ندارید یا در رستورانی غذا بخورید که بدون ویژگی خاصی گران هست، این روزها رو توی ذهن خودتون تصور کنید. آیا دوست دارید که برای تامین هزینه درمان از دوستان‌تون پول قرض بگیرید در حالیکه لباس شما در کمد خاک می‌خوره؟
پس سعی کنید به صورت ماهانه پولی رو برای روزهای حساس و سخت خودتون کنار بذارید. امیدوارم که هیچ‌وقت زمان استفاده از این پول‌ها نرسه. اما داشتن این پول به شما حس اطمینان میده و خیال شما رو از روزهای سخت راحت می‌کنه.
پس انداز ناصحیح
موفق شدن در زمینه‌های مالی فقط کنار گذاشتن پول و خرج نکردن اون نیست. تورم و موارد دیگه‌ای هستند که ممکن هست این پس انداز شما رو تحت تاثیر قرار بدن و کار شما رو بی‌نتیجه کنند. با داشتن برنامه مالی اصولی نه تنها میتونید پول خرج کنید، حتی میتونید اون رو پس انداز کنید.
مورد بعدی از اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی بی‌توجهی به موضوع پس انداز یا انجام پس انداز غیراصولی هست. پس انداز شما باید به اندازه‌ای باشه که زمانی که تصمیم به ترک کار خودتون گرفتید، بتونید با اون زندگی آروم و بی‌دغدغه‌ای رو داشته باشید و نگران مسائل مالی نباشید.
جدای از اهمیت انجام پس انداز به صورت مستمر و ماهانه، اصولی انجام دادن اون هم مهم هست. یعنی بدونید با پول خودتون چیکار کنید و توی چه کارهایی سرمایه‌گذاری کنید. ساده‌ترین حالت پس انداز که بین مادر و مادربزرگان‌مون رایج بوده، خرید طلاست.
بعضی از راه‌های پس انداز مثل خرید سهام از مواردی هستند که با گذر زمان میتونند سود خوبی رو برای شما به همراه داشته باشند. شما میتونید از این سود در هزینه‌های خودتون استفاده یا همه‌ی اون رو به پس انداز خودتون اضافه کنید.
پس انداز کردن به مقدار کافی و به صورت اصولی، فقط به رشد فردی شما کمک نمی‌کنه، این کار باعث میشه مسیر شما در کسب اهداف مالی که در سر خودتون دارید، هموارتر بشه. حتی اگه بدونید که دقیقا چطور باید پس انداز کرد، میتونید از حجم فشار مالی روی خودتون و کارتون کم کنید.
مرور نکردن برنامه مالی به‌صورت مستمر
زندگی پُر از بالا و پایین و تغییر هست. امروز شغلی معمولی دارید و ممکن هست فردا با یک ارتقا در کار و شرایط مالی شما تغییری ایجاد بشه. در عین حال ممکن هست امنیت شغلی شما به خطر بیفته و مجبور باشید به کار دیگه‌ای مشغول بشید.
پس تکلیف برنامه و اهدافی که قبلا نوشتید نسبت به شرایط فعلی و جدید شما چی میشه؟ آیا باید به اونها پای‌بند بمونید و چیزی از اون کم یا به اون اضافه نکنید؟ اهداف شما با توجه به اون شرایط نوشته شده، نه شرایط جدید شما. پس بهتره اونها رو بازبینی کنید و تغییر بدید.
موردی مهم از اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی بررسی نکردن اونهاست. یعنی شما چیزی رو پارسال برای خودتون تعیین کرده بودید و بدون در نظر گرفتن توانایی‌های جدیدتون، هنوز به اون پای‌بند هستید. سعی کنید همیشه به شرایط خودتون توجه داشته باشید و اونها رو توی برنامه‌های مالی خودتون اعمال کنید.
جدای از این موارد، در بررسی برنامه‌های مالی خودتون، میزان پیشرفت و پس اندازتون رو هم بررسی کنید. این کار به شما کمک می‌کنه که بدونید آیا در مدت تعیین شده میتونید به اهداف خودتون برسید یا نه. همچنین اگه بتونید میزان خوبی از اهداف رو عملی کنید، انگیزه لازم برای ادامه راه رو بدست میارید.
پس برنامه رشد فردی که با برنامه‌های مالی شما هم‌سو و هم‌مسیر هست رو همیشه بررسی کنید و مراقب مابقی راه‌تون باشید.
انجام برنامه ریزی مالی به تنهایی
آخرین و شایع‌ترین مورد از اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی به تنهایی برنامه‌ریزی کردن هست. البته این به اون معنی نیست که همه‌ی برنامه خودتون رو به فرد دیگه‌ای بسپارید و فقط مثل ربات اون رو اجرا کنید. بهتره یه مقدار از غرور و موضع خودتون پایین بیاید و نظر دیگران رو قبول کنید.
شما همیشه درست نمیگید و امکان داره در بعضی از موارد اشتباه کنید. ساخت و تدوین برنامه مالی نیاز به تحقیق و آموزش کافی داره. علم اقتصاد و حتی علم حسابداری به اندازه علم پزشکی گسترده هست و نمیشه به راحتی از اون عبور کرد.
برای بیشتر افراد، یادگیری این اصول ارزشی نداره و برای اون زمان نمیذارن. یادمون باشه احتمالا با افزایش سن و شلوغ شدن برنامه کاری، میزان درآمد و پس انداز افزایش پیدا می‌کنه یا به عبارتی افراد ثروتمندتر میشن و می‌تونه اهداف مالی اونها هم پیچیده‌تر بشه.
برنامه ریزی مالی کاربردی و مناسب به افراد کمک می‌کنه که در زمان خودشون صرفه جویی داشته باشند و حداکثر استفاده رو از زمان خودشون بکنند، از اشتباهات رایج جلوگیری کنند و نهایتا انگیزه لازم رو برای ادامه این برنامه داشته باشند.
توصیه میکنم از افرادی که به طور کامل نسبت به علم مدیریت مالی، اقتصاد یا حسابداری آگاه و در این زمینه مشغول به کار هستند، برای انجام برنامه ریزی مالی خودتون کمک بگیرید. همچنین سعی کنید برنامه خودتون رو در فاصله‌های زمانی منظم و مشخص با این افراد بررسی داشته باشید و چنانچه نیاز بود، در اون تغییراتی رو انجام بدید. میتونید از صفحه مشاوره سایت برای کمک به زندگی مالی خودتون استفاده کنید.
حرف آخر
حالا در مورد خودتون فکر کنید. کدوم مورد از اشتباهات رایج در برنامه ریزی مالی رو انجام میدید؟ کدوم مورد رو توی اطرافیان خودتون می‌بینید؟
در این مقاله سعی کردم تمام اشتباهی که ممکن هست انجام داده باشید و مسیر حرکت شما رو مختل کرده، بررسی کنم. همچنین راهکاری رو برای اون به شما گفتم. ازتون میخوام برای تغییر این اشتباهات اقدام کنید و کنترل مسائل مالی‌تون رو در دست بگیرید.
